fbpx
Zmiany w opodatkowaniu spółek jawnych i komandytowych

– jaki będą miały wpływ na firmy rodzinne?

Na początku września Rządowe Centrum Legislacji opublikowało na swojej stronie internetowej informację na temat planowanych zmian w przepisach podatkowych. Zapowiadane zmiany dotyczą m.in. podwójnego opodatkowania spółek komandytowych i spółek jawnych. 

Po etapie prac rządowych na przełomie września i października do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw.

Projekt zakłada szereg zmian mających negatywny wpływ na opodatkowanie spółek, m.in.:

  1. Objęcie podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) spółek komandytowych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski
  2. Objęcie opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) spółek jawnych, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne (czyli np. spółek, w którym jednym ze wspólników jest spółka z o.o.) i w przypadku których podatnicy podatku dochodowego partycypujący w zyskach takich spółek jawnych nie są ujawniani;
  3. Wprowadzenie statusu spółki “nieruchomościowej”, która będzie musiały spełnić szereg dodatkowych obowiązków podatkowych, jeśli więcej niż połowę ich aktywów będą stanowiły nieruchomości. Obowiązki te dotyczą m.in. nałożenia na taką spółkę statusu płatnika podatku dochodowego z tytułu sprzedaży akcji lub udziałów w takiej spółce czy też wprowadzenie obowiązku publikowania “strategii podatkowych”.

Zaproponowane zmiany spotkały się ze stanowczym sprzeciwem środowiska przedsiębiorców, w tym organizacji reprezentujących firmy rodzinne. Wynika to z faktu, iż planowane zmiany w praktyce uniemożliwią prowadzenie działalności w formie spółki komandytowej, gdyż będzie ona opodatkowana podwójnie – zarówno na poziomie spółki, jak i jej wspólników. W efekcie projekt będzie miał negatywny wpływ na cały sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorców, którzy nie stosują żadnych instrumentów podatkowych w celu unikania opodatkowania, a także transferowania zysku poza granice Polski, a ucierpią oni na zmianach w przepisach podatkowych tylko ze względu na formę prowadzenia działalności. 

W obecnym stanie prawnym istnieje wiele różnych cech determinujących wybór spółki komandytowej jako formy prowadzenia biznesu, w szczególności tego rodzinnego. Są to przede wszystkim:

  • zwiększone bezpieczeństwo dla prowadzonej działalności,
  • umożliwienie sprzedaży biznesu czy jego “unieśmiertelnienie”,
  • kolejną cechą, która ma duże znaczenie dla wyboru właśnie takiej formy prowadzenia działalności jest konstrukcja pozwalająca łączyć jednokrotne opodatkowanie wspólników spółek osobowych z ograniczeniem odpowiedzialności komandytariuszy.

W biznesie rodzinnym zmiana formy prawnej z działalności gospodarczej (CEIDG), spółki cywilnej, czy spółki jawnej na spółkę komandytową skierowana jest przede wszystkim na osiągnięcie przedstawionych wyżej celów, a nie w celu unikania opodatkowania, jak przedstawiono w uzasadnieniu wprowadzanych zmian.

Projekt ustawy przewiduje ponadto wyodrębnienie ze spółek jawnych tych, które będą określane jako „spółka nieruchomościowa”. Spowoduje to opodatkowanie zdecydowanej większości spółek jawnych z sektora małych i średnich firm, ponieważ u większości przedsiębiorców najbardziej cennym aktywem jest nieruchomość lub zakład, w którym prowadzona jest działalność.

Wartość takiej nieruchomości stanowi najczęściej dominujący składnik aktywów firmy. Oparcie planowanych rozwiązań podatkowych tylko na wartościach bilansowych, bez wskazania progów kwotowych może spowodować, że nawet najmniejsze spółki jawne, które są właścicielami nieruchomości (o obiektywnie niewielkiej wartości, ale dużej z perspektywy danej spółki) zostaną objęte dodatkowymi obowiązkami podatkowo-księgowymi. Projekt doprowadzi do opodatkowania całego polskiego, rodzinnego biznesu podwójnym opodatkowaniem. 

Planowane zmiany w przepisach podatkowych doprowadzą do zaburzenia spójnego podziału na spółki osobowe i kapitałowe a także konkurencji między podmiotami. Spółki osobowe, niezależnie od formy (z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej) dzisiaj są opodatkowane tak samo (19%). Po zmianach będą opodatkowane różnie, tylko i wyłącznie w zależności od wybranej formy (19% vs. 34,4%).

Wiele firm, w tym firm rodzinnych, opiera swoją działalność na niskiej marży. W przypadku prowadzenia firmy w formie spółki komandytowej, przy założeniu że zmiany wejdą w życie, różnica w opodatkowaniu może doprowadzić do upadku wielu przedsiębiorców działających w formie spółek jawnych lub komandytowych lub sprawi, że będą oni mniej konkurencyjni na rynku.

Rynkową konsekwencją przepisów w zaproponowanym kształcie będzie zniechęcenie przedsiębiorcy do prowadzenia swojej działalności w odpowiedzialnej i rozwiniętej formie gospodarczej jaką jest spółka komandytowa, a także zmuszenie przedsiębiorców do ponoszenia znacznie większego ryzyka, w postaci odpowiedzialności własnym majątkiem za zobowiązania – jeżeli będą chcieli uchronić się od negatywnymi konsekwencjami planowanych przepisów.