FRANCZYZA
Czy wiesz, że najstarsze sieci franczyzowe liczą sobie już ponad 100 lat?
Jako ciekawostkę warto wymienić nieznaną w Polsce japońską sieć Yoshinoya, która powstała w 1899 roku w Tokio, a obecnie posiada ponad 2000 lokali na całym świecie. Jej sztandarowym daniem jest gyudon, czyli ryż z plasterkami wołowiny i cebuli, polany słodkawym sosem.
Do najbardziej znanych systemów franczyzowych należą, oczywiście, amerykańskie sieci barów szybkiej obsługi.
Najstarszą franczyzą tego typu jest najprawdopodobniej A&W Restaurants Inc. Firma otworzyła swój pierwszy lokal w 1919 roku w Kalifornii. Na początku sprzedawano tam jedynie root beer, czyli bezalkoholowe piwo korzenne, by po pewnym czasie rozszerzyć asortyment o typowe dania typu fast food.
Z uwagi na to, że A&W zaczynała od sprzedaży piwa, a nie fast foodu, niektórzy przyznają palmę starszeństwa sieci White Castle, która rozpoczęła działalność w 1921 roku w Kansas.
Pozostawmy rozstrzygnięcie tej kwestii wielbicielom soczystych burgerów. Jakkolwiek by nie było, warto wiedzieć, że koncept franczyzy jest już stuletnim dziadkiem!
Na czym polega franczyza?
Franczyza jest to prowadzenie własnego, odrębnego biznesu pod szyldem cudzej marki. Jest systemem bliskiej współpracy pomiędzy dwoma prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami. Jedna ze stron pełni rolę franczyzodawcy, a druga – franczyzobiorcy.
Franczyzodawca jest tą stroną, która posiada funkcjonujący, zyskowny i przetestowany pomysł na biznes. Jeżeli ów model biznesowy jest możliwy do powielenia, wówczas umożliwia drugiej stronie (franczyzobiorcy) prowadzenie odrębnego biznesu, ale opartego o dokładnie określone zasady. Zasady te są spisane w formie umowy franczyzowej.
Powiązane
Zapisz się na nasz comiesięczny newsletter,
a otrzymasz PDF „7 rzeczy, których nie wiesz o zarządzie sukcesyjnym”
Jakie są podstawowe zasady franczyzy?
Franczyzodawca:
- daje zgodę na korzystanie ze swojego znaku towarowego (logo i/lub marki),
- przekazuje niezbędny know-how oraz wszelkie informacje i wytyczne dotyczące prowadzenia biznesu,
- pobiera opłatę za licencję franczyzową,
- pobiera miesięczną opłatę franczyzową– może być to opłata stała i/lub procent od obrotów,
- często jest wyłącznym dostawcą produktów dla franczyzobiorcy.
Franczyzobiorca:
- prowadzi biznes jako niezależny przedsiębiorca, ale zgodnie z koncepcją franczyzodawcy,
- inwestuje w zakup lokalu i produktów/towarów,
- jest właścicielem majątku służącego prowadzeniu biznesu,
- prowadzi sprzedaż produktów/towarów, których asortyment i ceny są określone w umowie franczyzowej.
Jakie są zalety i wady franczyzy?
Zalety franczyzy dla franczyzobiorcy:
- poczucie bezpieczeństwa – korzysta się z systemu, który sprawdził się już na rynku, co minimalizuje ryzyko inwestycji,
- zwykle – choć nie jest to regułą – nie potrzeba dużego kapitału, aby rozpocząć działalność,
- otrzymuje się know-how, szkolenia i pomoc w wielu kwestiach, począwszy od wyboru lokalizacji, poprzez ustalenie asortymentu, a skończywszy na rekrutacji i szkoleniach pracowników,
- franczyzodawca negocjuje warunki z kontrahentami dla całej sieci, więc jako liczący się partner może wynegocjować lepsze warunki.
- korzysta się z kampanii promocyjnych i reklamowych całej sieci.
Wady franczyzy dla franczyzobiorcy:
- ponosi opłaty na rzecz franczyzodawcy: licencja i opłaty miesięczne określone w umowie,
- ma ograniczoną samodzielność w prowadzeniu biznesu,
- nie ma wpływu na popularność marki, ponosi konsekwencje ewentualnych sytuacji kryzysowych.
Zalety franczyzy dla franczyzodawcy:
- rozwija swoją markę i biznes – dochód z opłat licencyjnych i miesięcznych,
- rozbudowuje kanały dystrybucji, wzmacniając tym samym pozycję na rynku,
- franczyzobiorcom zależy na ich własnym sukcesie - tym samym przyczyniają się do sukcesu franczyzodawcy,
- przekazując know-how nie musi sam zarządzać rosnącym biznesem.
Wady franczyzy dla franczyzodawcy:
- ponosi ryzyko związane z udzieleniem licencji,
- niezadowoleni klienci jednego z franczyzobiorców mogą popsuć renomę całej sieci,
- nieuczciwy franczyzobiorca może wykorzystać zdobyty know-how i stać się konkurencją.
Warto wiedzieć, że umowa franczyzowa nie jest uregulowana przepisami prawa cywilnego.
Oznacza to, że obie strony mają dość dużą dowolność w kształtowaniu jej treści. Z uwagi na różnorodność branż, w których działają firmy franczyzowe, trudno jest określić stały zakres zagadnień objętych umową. Umowy franczyzowe dostępne w internecie obejmują jedynie wycinek kwestii, które powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w profesjonalnej umowie.
Jeżeli jesteś zainteresowany rozwinięciem sieci franczyzowej, możemy pomóc Ci w opracowaniu korzystnego modelu biznesowego, bezpiecznego pod kątem prawnym.
Jeżeli chcesz zostać franczyzobiorcą, pomożemy Ci ocenić propozycję prawną i biznesową franczyzodawcy oraz doradzimy w kwestii formy prowadzenia działalności.
Dowiedz się więcej, jeżeli jesteś:
