CO TO JEST SUKCESJA W FIRMIE, CZYLI ZMIANA WARTY
Sukcesja - definicja
Sukcesja jest procesem służącym przekazaniu:
- wiedzy,
- władzy
- i własności biznesu
w oparciu o wspólnie wyznawane wartości, a także w terminie oraz na warunkach uzgodnionych wspólnie przez:
Twoje cele, czyli po co Ci sukcesja?
- unieśmiertelnienie firmy – prawne i praktyczne;
- rozwój firmy – przekazanie biznesu wybranym osobom;
- zabezpieczenie majątku prywatnego i firmowego.
10 etapów sukcesji firmy
Małgorzata Rejmer
Doktor Nauk Prawnych
Członek MDRT
Skontaktuj się:
Zapisz się na nasz comiesięczny newsletter,
a otrzymasz PDF „7 rzeczy, których nie wiesz o zarządzie sukcesyjnym”
Plan sukcesji jest wieloetapowy i obejmuje kompleksowe usługi z zakresu:
- doradztwa prawnego,
- doradztwa reorganizacyjnego,
- doradztwa negocjacyjnego,
- doradztwa finansowego,
- doradztwa spadkowego,
- doradztwa podatkowego
- doradztwa księgowego.
Jakie są modele sukcesji w firmach rodzinnych?
- Firma zostaje w rodzinie - do zarządzania firmą przygotowywany jest jeden lub kilku członków rodziny.
- Firma zostaje w rodzinie, ale właściciele decydują się na zatrudnienie menedżera zewnętrznego.
- Właścicielami firmy zostają wspólnicy.
- Sprzedaż firmy – to też jedna z opcji w sukcesji biznesu.
Najważniejsze aspekty procesu sukcesji w firmie rodzinnej
Jaka jest obecna struktura własności Twojego biznesu?
Być może masz jedną firmę, która powinna zostać podzielona na dwie lub trzy z uwagi na optymalizację kosztów. A może sytuacja jest odwrotna: korzystniej byłoby połączyć kilka firm w jedną. Dobrze wiedzieć, czy przekształcenie firmy jest konieczne i jakie działanie w tym zakresie będzie najlepsze w Twojej sytuacji.
Jaka jest forma prawna Twojego biznesu?
Czy prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, opartą o wpis do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)? Jeżeli tak, Twoja firma ma niestety mniejsze szanse na przetrwanie, gdyby nastąpiły jakieś nieprzewidziane okoliczności, które uniemożliwią Ci prowadzenie firmy. Oczywiście, spadkobiercy mogą dziedziczyć majątek firmowy, ale nie wchodzą automatycznie w rolę przedsiębiorcy. Konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego, zawarcie nowych umów z pracownikami, kontrahentami i bankami. Przedłużający się okres zawieszenia i niepewności może mieć zły wpływ na prowadzoną działalność.
Zarząd sukcesyjny
Ułatwieniem procesu dziedziczenia przez spadkobierców firmy jednoosobowej jest bez wątpienia powołanie zarządcy sukcesyjnego, zgodnie z ustawą, która weszła w życie z dniem 25 listopada 2018 roku. Wszystkie umowy zawarte przez właściciela firmy są po jego śmierci wówczas kontynuowane, ponieważ zarządca przejmuje jego obowiązki i uprawnienia.
Ustawa o zarządzie sukcesyjnym nie rozwiązuje jednak całkowicie problemu sukcesji firmy jednoosobowej, ponieważ:
- Zarządca sukcesyjny może zarządzać firmą maksymalnie przez 2 lata;
- Na zarządcę można powołać jedynie osobę, na którą zgodzi się zdecydowana większość spadkobierców – 85%;
- Przedsiębiorstwo w sensie funkcjonalnym jest nadal niezbywalne za życia właściciela;
- Właściciel nadal odpowiada majątkiem osobistym.
Odmiennie jest w przypadku prowadzenia działalności w formie spółek handlowych. Dlatego też częstym rozwiązaniem wybieranym przez przedsiębiorców jest przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę. Umożliwia to następcom prowadzenie działalności bez większych zakłóceń i zgodnie z dotychczasowymi zasadami.
Dlaczego warto przekształcić działalność w spółkę?
1. Jedną z największych korzyści przekształcenia jest ograniczenie odpowiedzialności. Będąc wspólnikiem nie odpowiadasz najczęściej swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność każdego ze wspólników jest ograniczona do wniesionego przez niego wkładu.
Uwaga! Nie jesteś jednak zwolniony ze zobowiązań, które powstały przez przekształceniem działalności w spółkę.
2. Przekształcenie jest neutralne podatkowo. Dotychczasowy majątek Twojej jednoosobowej firmy stanie się po prostu majątkiem spółki i nie zapłacisz od tego żadnego podatku.
3. Nowa spółka przejmuje wszystkie umowy z kontrahentami i pracownikami. Zachowujesz też koncesje, zezwolenia i ulgi, które dotychczas miałeś.
Ile jest warta firma?
Ważnym elementem procesu przekazania firmy następcom jest dokonanie jej wyceny. Być może trzeba będzie spłacić część spadkobierców, czyli rozliczyć się z tymi, którzy nie dziedziczą firmy. Konieczne jest też sporządzenie wycen na potrzeby aportu, przekształcenia firmy i wyliczenia zachowków.
Moje finanse
Na pewno zastanawiasz się, jak zabezpieczyć swoją przyszłość finansową. Bez wątpienia chcesz żyć na tym samym poziomie, do jakiego przywykłeś.
Przykładowo, możesz zdecydować się na przeniesienie najcenniejszych aktywów do osobnego podmiotu, który docelowo stanie się Twoim źródłem zabezpieczenia na przyszłość.
Brak gwarantowanego dochodu na emeryturze dla nestora (właściciela firmy) jest jednym z 3 głównych powodów nieudanej sukcesji. Prawdopodobnie ani nie chcesz martwić się, z czego będziesz żyć za kilka / kilkanaście lat, ani nie chcesz dołączyć do grona tych, którzy odnieśli porażkę sukcesyjną.
Przekazanie firmy dziecku
To pierwsza, automatyczna w zasadzie myśl, która nasuwa się większości właścicieli. Oczywiście, pojawiają się kolejne pytania. Czy chcę przekazać firmę jednemu dziecku, czy też, na przykład, dwójce.
Jak podzielić udziały?
Weź pod uwagę, że pomysły Twoich sukcesorów na dalsze prowadzenie firmy mogą się różnić i wówczas, gdy dysponują oni równymi udziałami, mogą doprowadzić do paraliżu działalności. Z tego względu lepiej jest, by jedna osoba miała udziały większościowe i tym samym decydujący głos w kierowaniu firmą.
Moje dziecko nie chce przejąć firmy
Czasami dorosłe dzieci właściciela firmy mają już własne, ułożone życie zawodowe i przejęcie firmy od rodziców nie jest szczytem ich marzeń. Cóż, zdarza się i tak. Dobrze jednak omówić tę kwestię z dziećmi w szczerej rozmowie.
I nawet, jeżeli Twoje dzieci nie są zainteresowane przejęciem firmy, nadal masz dwie opcje:
- zatrudnienie tzw. menedżera zewnętrznego lub
- sprzedaż firmy, po wcześniejszym przekształceniu jej w spółkę.
Warto jak najszybciej rozpocząć proces sukcesji
Im więcej czasu będzie miał sukcesor na dobre przygotowanie się do nowej roli, tym skuteczniejszy będzie jako Twój następca. Zanim Twój syn lub córka przejmą uprawnienia zarządcze, muszą się dużo nauczyć i zdobyć określone kompetencje. Menedżer zewnętrzny również potrzebuje czasu, by w pełni przejąć Twoje kompetencje. Dopiero wtedy będziesz mógł mieć pewność, że Twój sukcesor odniesie sukces.