Podatek od nieruchomości – pozytywne wieści dla przedsiębiorców

W ostatnim czasie Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie korzystne dla przedsiębiorców.  Zwraca się uwagę na uniwersalny charakter orzeczenia, które może wywołać bardzo pozytywne skutki dla podmiotów takich jak spółki. 

Sprawa dotyczyła wysokości podatku od nieruchomości, nakładanego na osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Nieruchomości tych osób uznawane były automatycznie jako wykorzystywane do celów prowadzonej działalności, co wiązało się z wyższą stawką podatku. 

Zawyżony podatek od nieruchomości

Wyrok zapadł w sprawie osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Nie zgodziła się ona z decyzją nakładającą podatek od gruntu w wysokości przewidzianej dla podmiotu wykorzystującego nieruchomość do działalności gospodarczej.

Skarżący po otrzymaniu decyzji podatkowej zakwestionował ją. Uznał za niesprawiedliwe nakładanie na niego wyższego podatku od nieruchomości tylko i wyłącznie z powodu wpisania prowadzonej przez niego działalności do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Posiadanej nieruchomości nie wykorzystywał on bowiem do prowadzonego biznesu.

Na skutek jego kolejnych odwołań sprawa dotarła do TK, co realnie pozwoliło wpłynąć na zasady opodatkowania podatkiem od gruntów i nieruchomości. 

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego

W sentencji wyroku TK odniósł się do gruntów, budynków i innych nieruchomości znajdujących się w majątku przedsiębiorców oraz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

W orzeczeniu Trybunał stwierdził niekonstytucyjność przepisu art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w przypadku jego interpretacji na niekorzyść podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Interpretacja przepisu poprzez nałożenie wyższego podatku tylko i wyłącznie z tytułu posiadania w majątku przedsiębiorcy nieruchomości, nawet jeśli nie jest ona wykorzystywana do prowadzonej działalności, została uznana za niezgodną z zasadami konstytucyjnymi.

Organy podatkowe stały bowiem na stanowisku, zgodnie z którym nieruchomość posiadana przez przedsiębiorcę może być potencjalnie wykorzystana do celów gospodarczych. Tym samym należy zastosować najwyższą stawkę podatku, przewidzianą dla nieruchomości wykorzystywanych rzeczywiście do celów biznesowych. Jak podkreślał TK, interpretacji takiej nie można uzasadnić ochroną interesu publicznego, bowiem nie spełnia ona testu proporcjonalności. 

Ważne jest rzeczywiste wykorzystanie nieruchomości 

W ocenie TK wprowadzenie przez organy podatkowe nieprzewidzianego prawem domniemania możliwości wykorzystania posiadanej nieruchomości do celów gospodarczych wyłącznie z tytułu jej posiadania przez przedsiębiorcę jest niezgodne z Konstytucją. Taki sposób nakładania podatku jest niesprawiedliwy i godzący bezpośrednio w przedsiębiorców, gdyż nie różnicuje sytuacji przedsiębiorców posiadających nieruchomości w zależności od formy i sposobu jej użytkowania.

Przez takie działania podmioty prowadzące działalność gospodarczą znajdują się w niekorzystnej sytuacji, bowiem mimo braku czerpania zysku z należącej do majątku nieruchomości muszą płacić wyższy podatek. Ponadto przepisy, a co za tym idzie również organy podatkowe, nie biorą pod uwagę rzeczywistej sytuacji działalności danego przedsiębiorcy. A przecież nie każda nieruchomość może być wykorzystana przez przedsiębiorcę do celów biznesowych, na przykład ze względów technicznych czy funkcjonalnych.

Warto też zauważyć, że pozbycie się posiadanej nieruchomości – często wyłącznie z powodów ekonomicznych – może rodzić negatywne skutki finansowe. 

Jakie znaczenie ma wyrok dla przedsiębiorców? 

Podatek od nieruchomości – podstawa dochodzenia zwrotu

Orzeczenie wydane przez TK może stanowić podstawę do dochodzenia przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą od gmin zwrotu podatku od nieruchomości uiszczanego w zawyżonej dotychczas wysokości.

Przedsiębiorcy posiadający w swoim majątku nieruchomości w pierwszej kolejności powinni zweryfikować formę, w jakiej wykorzystują lub wykorzystywali w przeszłości ten składnik swojego majątku. Jeżeli nie służył on do prowadzenia biznesu, to mają możliwość złożenia korekty deklaracji (formularz DN-1) wraz z wnioskiem o zwrot powstałej z tego tytułu nadpłaty.

Można otrzymać zwrot z ostatnich 5 lat, co na pewno w dzisiejszych trudnych czasach jest bardzo korzystne dla każdego przedsiębiorcy. 

Pozytywny sygnał dla sądów i trybunałów

Niewątpliwie orzeczenie TK jest pozytywnym sygnałem orzecznictwa sądów i trybunałów w kwestiach podatkowych. Mimo, że sprawa, w której wyrok TK zapadł, dotyczyła sytuacji osoby fizycznej, to treść uzasadnienia wskazuje uniwersalny charakter tego orzeczenia.

Wyrok może przynieść korzyści również dla podmiotów takich jak spółki. Z uzasadnienia wyroku wynika możliwość jego zastosowania również do przedsiębiorców niebędącymi osobami fizycznymi. Jego treść nie ogranicza się bowiem do formy prowadzonej działalności. Potwierdzeniem tego stanowiska są zapadłe po wydaniu orzeczenia TK wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w stosunku do osób prawnych powoływał się na uzasadnienie TK z 24 lutego 2021 roku. Tak więc spółki mogą zweryfikować swoje dotychczasowe rozliczenia i również złożyć korektę wraz z wnioskiem o zwrot nadpłaty. 

Wyrok TK dał szansę poszkodowanym wcześniej podatnikom do odzyskania swoich pieniędzy, a co najważniejsze do traktowania przedsiębiorców w sposób sprawiedliwy. Dlatego warto podjąć niezbędne działania i zweryfikować z pomocą ekspertów nieruchomości firmowe, a następnie  wnioskować o obniżenie podatku i zwrot nadpłaty. 

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 roku – sygn. SK 39/19

Autor: Anna Karczewska, prawnik