Podatki w fundacji rodzinnej: Nowe możliwości optymalnego zarządzania majątkiem

Podatek to jeden z kluczowych tematów przy decyzji o założeniu fundacji rodzinnej. Jak wynika z analiz, w przypadku osób fizycznych sprzedaż firmy może wiązać się z opodatkowaniem na poziomie nawet 23%. Przykład? Przy sprzedaży przedsiębiorstwa o wartości 100 milionów złotych właściciele zapłacą około 23 milionów złotych podatku dochodowego. Tymczasem fundacja rodzinna, dokonując podobnej transakcji, nie zapłaci nic.

Dlaczego tak się dzieje? Fundacja rodzinna korzysta z szeregu zwolnień podatkowych, które dotyczą różnych kategorii dochodów, takich jak:

• Dochody z papierów wartościowych – akcje, obligacje czy ETF-y generują zysk, który jest zwolniony z opodatkowania.
• Dochody z wynajmu nieruchomości – w fundacji rodzinnej wynajem nie wiąże się z ryczałtem ani innymi obciążeniami podatkowymi.
• Dochody z lokat bankowych – w przeciwieństwie do standardowego opodatkowania na poziomie 19%, fundacja rodzinna nie ponosi żadnych kosztów podatkowych z tego tytułu.

Dzięki tym zwolnieniom, fundacja rodzinna pozwala nie tylko na zwiększenie efektywności inwestycji, ale także na znaczne oszczędności, które mogą być reinwestowane w majątek fundacji. To szczególnie istotne dla osób często inwestujących na rynku kapitałowym, gdzie każda transakcja opodatkowana standardową stawką 19% zmniejsza zyski.

Beneficjent a spadkobierca: Co wyróżnia fundację rodzinną?

Czym różni się beneficjent fundacji rodzinnej od spadkobiercy w klasycznym rozumieniu prawa spadkowego? Odpowiedź na to pytanie leży w samej istocie fundacji. Beneficjent nie staje się właścicielem majątku fundacji, ale korzysta z niego na zasadach określonych przez fundatora. Natomiast spadkobierca uzyskuje pełne prawo do dysponowania odziedziczonym majątkiem, co niesie ryzyko jego rozdrobnienia, sprzedaży czy utraty.

Fundacja rodzinna eliminuje te zagrożenia, ponieważ:

• Majątek fundacji pozostaje integralny, nawet po śmierci fundatora.
• Fundator może określić warunki, jakie beneficjent musi spełnić, by korzystać z majątku – na przykład ukończenie studiów, praca w firmie rodzinnej czy zachowanie relacji z rodziną.
• Beneficjenci korzystają z majątku w sposób uporządkowany, zgodnie z zasadami zapisanymi w statucie fundacji.

Przykład z życia? Fundator wskazuje syna jako sukcesora firmy rodzinnej i beneficjenta fundacji. Po tragicznej śmierci syna majątek nie trafia automatycznie do jego spadkobierców, lecz pozostaje w fundacji, zapewniając stabilność finansową kolejnym pokoleniom.

Proces założenia fundacji rodzinnej: Krok po kroku

Założenie fundacji rodzinnej to proces wymagający starannego przygotowania. Oto najważniejsze etapy:

1. Prace koncepcyjne
   Pierwszym krokiem jest określenie celów fundacji: czy ma chronić majątek przed podziałem, wspierać kolejne pokolenia, a może umożliwić korzystne zarządzanie aktywami? Warto odpowiedzieć na pytania o strukturę fundacji, skład organów czy sposób realizacji świadczeń dla beneficjentów.
2. Rejestracja u notariusza
   Fundacja rodzinna powstaje na mocy aktu notarialnego, w którym sporządzany jest statut oraz oświadczenie fundatora o chęci jej założenia. Te dokumenty wymagają szczegółowego opracowania, dlatego konieczne jest wsparcie ekspertów.
3. Wniesienie majątku
   Minimalny wkład wynosi 100 tys. zł i może obejmować:
   • Gotówkę,
   • Akcje i udziały w spółkach,
   • Nieruchomości,
   • Papiery wartościowe,
   • Inne aktywa, jak dzieła sztuki czy pojazdy zabytkowe.
4. Powołanie organów fundacji
   Każda fundacja rodzinna musi posiadać zarząd i zgromadzenie beneficjentów. Opcjonalnie można powołać radę nadzorczą czy komitet inwestycyjny. Co ciekawe, fundator może pełnić rolę zarządu i beneficjenta jednocześnie.
5. Rejestracja sądowa
   Proces rejestracji w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim trwa obecnie od 4 do 5 miesięcy. Od momentu rejestracji fundacja uzyskuje osobowość prawną, co pozwala jej działać na rynku jak każda inna spółka kapitałowa.

Odpowiedzialność za długi w fundacji rodzinnej

Częstym mitem jest przekonanie, że założenie fundacji rodzinnej automatycznie uwalnia fundatora od jego wcześniejszych zobowiązań. W rzeczywistości odpowiedzialność za długi fundatora jest zależna od momentu ich powstania:

• Przed założeniem fundacji – fundator odpowiada całym swoim majątkiem.
• Po założeniu fundacji – fundacja nie odpowiada za nowe zobowiązania fundatora, ale fundator nie odpowiada również za zobowiązania fundacji.

Ta struktura zapewnia wyraźny podział odpowiedzialności, co zwiększa bezpieczeństwo finansowe obu stron.

Korzyści fundacji rodzinnej w perspektywie pokoleniowej

Fundacja rodzinna to nie tylko narzędzie zarządzania majątkiem – to fundament budowania długoterminowego dziedzictwa rodzinnego. Umożliwia:

• Ochronę majątku przed podziałem i rozdrobnieniem,
• Eliminację ryzyka przejęcia aktywów przez osoby trzecie,
• Zabezpieczenie interesów kolejnych pokoleń,
• Efektywne zarządzanie majątkiem przy minimalnych obciążeniach podatkowych.

Dzięki swojej elastyczności fundacja rodzinna jest doskonałym rozwiązaniem zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób indywidualnych, które pragną uporządkować swoje sprawy majątkowe.