CO TO JEST SUKCESJA W FIRMIE, CZYLI ZMIANA WARTY

Jaka jest obecna struktura własności w firmie rodzinnej?

Być może masz firmę, która powinna zostać podzielona na dwie lub trzy z uwagi na optymalizację kosztów. A może sytuacja jest odwrotna: korzystniej byłoby połączyć kilka firm w jedną. Dobrze wiedzieć, czy przekształcenie przedsiębiorstwa jest konieczne i jakie działanie w tym zakresie będzie najlepsze w Twojej sytuacji.

Jaka jest forma prawna Twojego przedsiębiorstwa

Czy prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, opartą o wpis do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)? Niestety, firmy prowadzone w formie działalności gospodarczej mają mniejsze szanse na przetrwanie w przypadku śmierci właściciela firmy. Oczywiście, członkowie rodziny mają prawo dziedziczenia majątku firmowego, ale nie wchodzą automatycznie w rolę przedsiębiorcy. W przypadku śmierci przedsiębiorcy konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego, zawarcie nowych umów z pracownikami, kontrahentami i bankami. Przedłużający się okres zawieszenia i niepewności może mieć zły wpływ na prowadzoną działalność.

Zarząd sukcesyjny

Ułatwieniem procesu dziedziczenia przez spadkobierców firmy rodzinnej jest bez wątpienia powołanie zarządcy sukcesyjnego, zgodnie z ustawą, która weszła w życie z dniem 25 listopada 2018 roku. Wszystkie umowy zawarte przez właściciela firmy są po śmierci przedsiębiorcy kontynuowane, ponieważ zarządca przejmuje jego obowiązki i uprawnienia.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego nie rozwiązuje jednak całkowicie problemu sukcesji firmy jednoosobowej, ponieważ:

• Zarządca sukcesyjny może zarządzać firmą maksymalnie przez 2 lata;
• Funkcję zarządcy sukcesyjnego można powierzyć jedynie osobie, na którą zgodzi się zdecydowana większość spadkobierców – 85%;
• Przedsiębiorstwo w sensie funkcjonalnym jest nadal niezbywalne za życia właściciela;
• Właściciel nadal odpowiada majątkiem osobistym.

Odmiennie jest w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki handlowej. Dlatego też częstym rozwiązaniem wybieranym przez właścicieli firm rodzinnych jest przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę. W przypadku śmierci przedsiębiorcy umożliwia to kolejnemu pokoleniu prowadzenie przedsiębiorstwa bez większych zakłóceń i zgodnie z dotychczasowymi zasadami.

Więcej na temat instytucji zarządcy sukcesyjnego przeczytasz w artykule: „Kiedy ustanowiony zarząd sukcesyjny wygasa z mocy prawa?”

Dlaczego warto przekształcić działalność w spółkę?

1. Jedną z największych korzyści przekształcenia jest ograniczenie odpowiedzialności. Będąc wspólnikiem nie odpowiadasz najczęściej swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność każdego ze wspólników jest ograniczona do wniesionego przez niego wkładu.
Uwaga! Nie jesteś jednak zwolniony ze zobowiązań, które powstały przez przekształceniem działalności w spółkę.

2. Przekształcenie jest neutralne podatkowo. Dotychczasowy majątek Twojej działalności gospodarczej stanie się po prostu majątkiem spółki i nie zapłacisz od tego żadnego podatku.

3. Nowa spółka przejmuje wszystkie umowy z kontrahentami i pracownikami. Zachowujesz też koncesje, zezwolenia i ulgi, które dotychczas miałeś.

Ile jest warta firma?

Ważnym elementem procesu przekazania własności firm rodzinnych kolejnemu pokoleniu jest dokonanie wyceny przedsiębiorstwa. Być może trzeba będzie spłacić część spadkobierców, czyli rozliczyć się z tymi członkami rodziny, którzy nie dziedziczą firmy. Konieczne jest też sporządzenie wycen na potrzeby aportu, przekształcenia firmy i wyliczenia zachowków.

Moje finanse

Na pewno zastanawiasz się, jak zabezpieczyć swoją przyszłość finansową. Bez wątpienia chcesz żyć na tym samym poziomie, do jakiego przywykłeś.
Przykładowo, możesz zdecydować się na przeniesienie części majątku do osobnej spółki, która docelowo stanie się Twoim źródłem zabezpieczenia na przyszłość.

Brak gwarantowanego dochodu na emeryturze dla nestora (właściciela firmy) jest jednym z 3 głównych powodów nieudanej sukcesji. Prawdopodobnie ani nie chcesz martwić się, z czego będziesz żyć za kilka / kilkanaście lat, ani nie chcesz dołączyć do grona tych, którzy odnieśli porażkę w sukcesji.

Przekazanie firmy dziecku

To pierwsza, automatyczna w zasadzie myśl, która nasuwa się większości właścicieli. Oczywiście, pojawiają się kolejne pytania. Czy chcę przekazać firmę jednemu dziecku, czy też, na przykład, dwójce.

Jak podzielić udziały?

Weź pod uwagę, że pomysły Twoich sukcesorów na dalsze prowadzenie firmy mogą się różnić i wówczas, gdy dysponują oni równymi udziałami, mogą doprowadzić do paraliżu działalności. Z tego względu lepiej jest, by jedna osoba miała udziały większościowe i tym samym decydujący głos w kierowaniu firmą.

Żaden z członków rodziny nie jest chętny do prowadzenia firmy

Czasami dorosłe dzieci właściciela firmy mają już własne, ułożone życie zawodowe i przejęcie przedsiębiorstwa od rodziców nie jest szczytem ich marzeń. Bywają i takie sytuacje – każdy członek rodziny ma prawa do własnych decyzji. Dobrze jednak omówić tę kwestię w kręgu rodziny w szczerej rozmowie.

I nawet, jeżeli Twoje dzieci nie są zainteresowane przejęciem firmy, nadal masz dwie opcje:

• zatrudnienie tzw. menedżera zewnętrznego lub
• sprzedaż firmy, po wcześniejszym przekształceniu jej w spółkę.