Fundacja Rodzinna
Polska fundacja rodzinna – przewodnik
Po kilku latach prac nad ustawą o fundacji rodzinnej, ten ważny dla polskich firm rodzinnych instrument wreszcie ujrzał światło dzienne.
Dotychczas polskie firmy rodzinne zainteresowane sukcesją majątku wybierały czasem zagraniczne fundacje rodzinne lub korzystały z innych rozwiązań na gruncie prawa polskiego.
Fundacja rodzinna w Polsce – podstawowe założenia
Idea fundacji rodzinnej polega na założeniu, że majątek firmowy i rodzinny są od siebie formalnie odseparowane. Majątek rodzinny staje się własnością fundacji, która go gromadzi, zarządza nim oraz wypłaca środki na rzecz beneficjentów.
Beneficjentami są zazwyczaj członkowie najbliższej rodziny fundatora; może nim być również sam fundator. Może to być także osoba niespokrewniona z fundatorem. Polskie przepisy dopuszczają także powołanie jako beneficjenta organizację pożytku publicznego.
Cele powołania do życia fundacji rodzinnej:
- ochrona przed sporami spadkowymi dotyczącymi zachowku,
- ochrona majątku rodzinnego przed rozdrobnieniem,
- wsparcie rodzinnych przedsiębiorstw w zarządzaniu majątkiem firmowym i rodzinnym,
- ułatwienie międzypokoleniowej sukcesji biznesu,
- rozdzielenie majątku rodzinnego i firmowego,
- akumulacja kapitału, a zarazem zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny,
- realizacja wizji fundatora i dbanie o bliskie mu wartości.
Polska fundacja rodzinna odpowiada na potrzeby wielu przedsiębiorców, którzy chcą przekazać majątek następnym pokoleniom bez obaw o jego rozdrobnienie lub upadek firmy prowadzonej przez nich od lat.
Fundacja rodzinna w polsce – co to?
- posiada osobowość prawną,
- gromadzi majątek rodzinny i nim zarządza,
- może prowadzić określoną prawem działalność gospodarczą,
- jest zwolniona z CIT w ramach prowadzonej działalności i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których jest udziałowcem,
- płaci CIT w wysokości 15% spełnianego świadczenia na rzecz beneficjentów,
- może wypłacać świadczenia beneficjentom – w przypadku osób z najbliższej rodziny są one zwolnione z podatku dochodowego.
Małgorzata Rejmer
Doktor Nauk Prawnych
Członek MDRT
Skontaktuj się:
Zapisz się na nasz comiesięczny newsletter,
a otrzymasz PDF „7 rzeczy, których nie wiesz o zarządzie sukcesyjnym”
Fundacja rodzinna – zachowek
Fundacja rodzinna może też zostać ustanowiona spadkobiercą w testamencie. W takiej sytuacji zachowek przysługujący tym członkom rodziny, którzy są jednocześnie jej beneficjentami, jest pomniejszony o wypłatę z fundacji.
Każda fundacja rodzinna podlega opodatkowaniu CIT i jest płatnikiem podatku PIT w określonych sytuacjach. Przy prowadzeniu rachunkowości w takim podmiocie wykorzystuje się tzw. system podwójnej księgowości, umożliwiający dokładniejsze śledzenie oraz utrzymywanie zapisów dotyczących transakcji. W przypadku fundacji rodzinnej niezbędnymi elementami prowadzenia rachunkowości są między innymi:
- sprawozdania finansowe,
- rozliczenia podatkowe,
- audyty finansowe.
Na opodatkowanie fundacji rodzinnej ma też wpływ prowadzenie przez nią działalności gospodarczej – może zostać objęta podmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych.
Pięć kroków do założenia fundacji rodzinnej
1. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej – akt założycielski lub testament w formie aktu notarialnego.
2. Ustalenie statutu i sporządzenie spisu mienia.
3. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej.
4. Wniesienie funduszu założycielskiego (przed wpisaniem do rejestru lub w przeciągu 2 lat od dnia wpisania do rejestru, gdy fundacja rodzinna ustanawiana jest testamentem).
5. Po utworzeniu fundacji rodzinnej następuje wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych (ustawa określa, że rejestr fundacji rodzinnych prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim).
Organy fundacji rodzinnej
Ustanowienie właściwej struktury fundacji rodzinnej pozwala na efektywną kontrolę nad jej działalnością.
Jakie organy możemy mieć w fundacji?
ZARZĄD – jest organem zarządzającym fundacją rodzinną, odpowiedzialnym za realizację celów fundacji zawartych w statucie.
RADA NADZORCZA – może być organem nadzorującym, przy czym obowiązek powołania rady nadzorczej pojawia się dopiero w momencie, gdy liczba beneficjentów przekroczy liczbę 25 osób.
ZGROMADZENIE BENEFICJENTÓW – mogą do niego należeć wszyscy lub wybrani beneficjenci – jest to zależne od decyzji fundatora.
INNE ORGANY USTANOWIONE W STATUCIE
Dużą korzyścią ustawy o fundacji rodzinnej jest to, że daje ona swobodę określania zasad funkcjonowania poszczególnych organów fundacji, ich kompetencji, sposobu współpracy oraz długości kadencji członków.
Kto może zostać fundatorem?
Fundację rodzinną może założyć osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Fundację rodzinną może również utworzyć kilku fundatorów, wówczas wykonują oni prawa i obowiązki fundatora wspólnie, aczkolwiek istnieje możliwość odmiennej regulacji w statucie fundacji.
Fundacja rodzinna tworzona w testamencie może mieć tylko jednego fundatora.
Warto podkreślić, że fundator nie odpowiada za zobowiązania fundacji rodzinnej (szczegóły poniżej).
Zobowiązania fundatora
- Za zobowiązania fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej odpowiada fundacja solidarnie z fundatorem przez 2 lata (w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego – zobowiązani alimentacyjne są nieograniczone w czasie). Przy czym odpowiedzialność ogranicza się do wartości mienia wniesionego przez fundatora według stanu z chwili wniesienia.
- Za zobowiązania fundatora powstałe po ustanowieniu fundacji rodzinnej odpowiada wyłącznie fundator (wyjątkiem są tu świadczenia alimentacyjne).
Kto może zostać beneficjentem fundacji rodzinnej?
Beneficjent fundacji rodzinnej to osoba czerpiąca zyski z działania fundacji. Beneficjenci muszą zostać wskazani w akcie założycielskim fundacji rodzinnej wraz z opisaniem ich uprawnień.
Może nim być również sam fundator. Beneficjentem można zostać niezależnie od wieku lub posiadania zdolności do czynności prawnej. Mogą to być na przykład członkowie rodziny, którym z dochodów i majątku fundacji rodzinnej można pokrywać koszty utrzymania, kształcenia lub leczenia, przekazywać środki pieniężne lub inne aktywa.
Jeżeli statut fundacji rodzinnej określa, że świadczenia dla beneficjentów mają charakter niefinansowy, wówczas zostają one wycenione.
Beneficjentem fundacji może zostać również organizacja pozarządowa
Status beneficjenta może być przyznany również organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego (OPP), w zakresie finansowania wydatków na jej cele statutowe.
Może ona także otrzymać mienie fundacji rodzinnej w związku z jej rozwiązaniem, jeżeli wynika to ze statutu.
Działalność gospodarcza polskiej fundacji rodzinnej
Ustawa o fundacji rodzinnej precyzuje, że fundacja rodzinna, choć jej celem nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, może prowadzić działalność gospodarczą w ograniczonym zakresie.
Jaka jest zatem dozwolona działalność fundacji rodzinnej?
- Przystępowanie do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwo w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze.
- Nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze.
- Zbywanie mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia.
- Najem, dzierżawa lub udostępnianie mienia do korzystania na innej podstawie.
- Prowadzenie działalności w ramach gospodarstwa rolnego lub gospodarki leśnej.
- Udzielanie pożyczek: spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje; spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik; beneficjentom fundacji rodzinnej.
Warto pamiętać, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w innym niż powyższy zakresie, dochody z tej działalności będą opodatkowane CIT w wysokości 25%.
Korzyści podatkowe w fundacji rodzinnej
Założenie fundacji rodzinnej nie jest opodatkowane.
Przekazanie majątku do fundacji rodzinnej nie jest opodatkowane.
Dochody z działalności zgodnej z ustawą są zwolnione z CIT.
Fundacja rodzinna jest zwolniona z CIT w ramach prowadzonej działalności i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie udziałowcem.
Beneficjenci fundacji rodzinnej, którzy są członkami najbliższej rodziny fundatora (oraz sam fundator) są zwolnieni z podatku dochodowego oraz nie płacą podatku od spadków i darowizn.
Prawo spadkowe w kontekście fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu 2 lat od dnia ogłoszenia testamentu.
Ustawa o fundacji rodzinnej określiła również zmiany związane z wypłacaniem zachowku.
- Majątek wniesiony do fundacji nie wlicza się do podstawy obliczenia zachowku (jeżeli od jego wniesienia do dnia śmierci fundatora upłynęło co najmniej 10 lat).
- Zachowki zostaną pomniejszone o wypłaty, które beneficjenci otrzymali od fundacji rodzinnej.
- Istnieje możliwość rozłożenia zachowku na raty, odroczenia płatności, a nawet obniżenia jego wysokości.
- Istnieje możliwość pozbawienia beneficjenta świadczeń z fundacji rodzinnej jeżeli wbrew woli fundatora wystąpi on z roszczeniem o wypłatę zachowku do spadkobiercy fundatora.
Zapewnienie dalszego rozwoju firmy i zabezpieczenie rodziny
Fundacja rodzinna daje możliwość gromadzenia majątku rodzinnego bez obaw przed jego rozdrobnieniem, za to z możliwością jego pomnożenia. Celem ustawy jest również zmniejszenie liczby nieudanych sukcesji i zagwarantowanie działalności firm na pokolenia.
Fundacja rodzinna jest efektywnym sposobem na zachowanie ciągłości w firmach rodzinnych.
Fundacja rodzinna - planowanie sukcesji
Polscy przedsiębiorcy od dawna zgłaszali potrzebę, aby w polskim prawie pojawiły się rozwiązania ułatwiające sukcesję. Dotychczasowe instrumenty prawne były niedoskonałe i nie do końca były w stanie zapobiec rozdrobnieniu majątku i sporom pomiędzy spadkobiercami.
Jedynie najbogatsi przedsiębiorcy byli w stanie korzystać z zagranicznych fundacji rodzinnych.
FUNDACJA RODZINNA
- Jest skutecznym sposobem na zabezpieczenie Twojego majątku.
- Pomoże efektywnie zbudować wielopokoleniowe przedsiębiorstwo.
- Pozwoli zachować wartości ważne dla rodziny i rozciągnąć wpływ fundatora na firmę w następnych pokoleniach.
Dlaczego warto pracować z nami?
Fundacja rodzinna jest jednym z instrumentów wykorzystywanych w planowaniu sukcesyjnym.
Od ponad 25 lat pomagamy przedsiębiorcom budować bezpieczne biznesy na lata.
Sukcesja biznesu to nasza główna specjalizacja.
Aktywnie uczestniczyliśmy w konsultacjach z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, Ministerstwem Finansów oraz Ministerstwem Sprawiedliwości na etapie projektowania ustawy o fundacji rodzinnej.
Oferujemy kompleksowe wsparcie, począwszy od założenia fundacji rodzinnej poprzez pomoc prawną i księgową w trakcie jej funkcjonowania.
Proponujemy skuteczne rozwiązania, dzięki którym w pełni wykorzystasz nowy instrument prawny.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat fundacji rodzinnej, skontaktuj się z nami.
