FRANCZYZA
Czy wiesz, że najstarsze sieci franczyzowe liczą sobie już ponad 100 lat?
Jako ciekawostkę warto wymienić nieznaną w Polsce japońską sieć Yoshinoya, która powstała w 1899 roku w Tokio, a obecnie posiada ponad 2000 lokali na całym świecie. Jej sztandarowym daniem jest gyudon, czyli ryż z plasterkami wołowiny i cebuli, polany słodkawym sosem.
Do najbardziej znanych systemów franczyzowych należą, oczywiście, amerykańskie sieci barów szybkiej obsługi.
Najstarszą franczyzą tego typu jest najprawdopodobniej A&W Restaurants Inc. Firma otworzyła swój pierwszy lokal w 1919 roku w Kalifornii. Na początku sprzedawano tam jedynie root beer, czyli bezalkoholowe piwo korzenne, by po pewnym czasie rozszerzyć asortyment o typowe dania typu fast food.
Z uwagi na to, że A&W zaczynała od sprzedaży piwa, a nie fast foodu, niektórzy przyznają palmę starszeństwa sieci White Castle, która rozpoczęła działalność w 1921 roku w Kansas.
Pozostawmy rozstrzygnięcie tej kwestii wielbicielom soczystych burgerów. Jakkolwiek by nie było, warto wiedzieć, że koncept franczyzy jest już stuletnim dziadkiem!
Na czym polega franczyza i umowa franczyzowa?
Franczyza jest to prowadzenie własnego, odrębnego biznesu pod szyldem cudzej marki. Jest systemem bliskiej współpracy pomiędzy dwoma prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami. Jedna ze stron pełni rolę franczyzodawcy, a druga – franczyzobiorcy.
Franczyzodawca jest tą stroną, która posiada funkcjonujący, zyskowny i przetestowany pomysł na biznes. Jeżeli ów model biznesowy jest możliwy do powielenia, wówczas umożliwia drugiej stronie (franczyzobiorcy) prowadzenie odrębnego biznesu, ale opartego o dokładnie określone zasady. Zasady te są spisane w formie umowy franczyzowej.
Powiązane
Zapisz się na nasz comiesięczny newsletter,
a otrzymasz PDF „7 rzeczy, których nie wiesz o zarządzie sukcesyjnym”
Jakie są podstawowe zasady franczyzy?
Franczyzodawca:
- daje zgodę na korzystanie ze swojego znaku towarowego (logo i/lub marki),
- przekazuje niezbędny know-how oraz wszelkie informacje i wytyczne dotyczące prowadzenia biznesu,
- pobiera opłatę za licencję franczyzową,
- pobiera miesięczną opłatę franczyzową– może być to opłata stała i/lub procent od obrotów,
- często jest wyłącznym dostawcą produktów dla franczyzobiorcy.
Franczyzobiorca:
- prowadzi biznes jako niezależny przedsiębiorca, ale zgodnie z koncepcją franczyzodawcy,
- inwestuje w zakup lokalu i produktów/towarów,
- jest właścicielem majątku służącego prowadzeniu biznesu,
- prowadzi sprzedaż produktów/towarów, których asortyment i ceny są określone w umowie franczyzowej.
Jakie są zalety i wady franczyzy?
Zalety franczyzy dla franczyzobiorcy:
- poczucie bezpieczeństwa – korzysta się z systemu, który sprawdził się już na rynku, co minimalizuje ryzyko inwestycji,
- zwykle – choć nie jest to regułą – nie potrzeba dużego kapitału, aby rozpocząć działalność,
- otrzymuje się know-how, szkolenia i pomoc w wielu kwestiach, począwszy od wyboru lokalizacji, poprzez ustalenie asortymentu, a skończywszy na rekrutacji i szkoleniach pracowników,
- franczyzodawca negocjuje warunki z kontrahentami dla całej sieci, więc jako liczący się partner może wynegocjować lepsze warunki.
- korzysta się z kampanii promocyjnych i reklamowych całej sieci.
Wady franczyzy dla franczyzobiorcy:
- ponosi opłaty na rzecz franczyzodawcy: licencja i opłaty miesięczne określone w umowie,
- ma ograniczoną samodzielność w prowadzeniu biznesu,
- nie ma wpływu na popularność marki, ponosi konsekwencje ewentualnych sytuacji kryzysowych.
Zalety franczyzy dla franczyzodawcy:
- rozwija swoją markę i biznes – dochód z opłat licencyjnych i miesięcznych,
- rozbudowuje kanały dystrybucji, wzmacniając tym samym pozycję na rynku,
- franczyzobiorcom zależy na ich własnym sukcesie - tym samym przyczyniają się do sukcesu franczyzodawcy,
- przekazując know-how nie musi sam zarządzać rosnącym biznesem.
Wady franczyzy dla franczyzodawcy:
- ponosi ryzyko związane z udzieleniem licencji,
- niezadowoleni klienci jednego z franczyzobiorców mogą popsuć renomę całej sieci,
- nieuczciwy franczyzobiorca może wykorzystać zdobyty know-how i stać się konkurencją.
Umowa franczyzowa
Warto wiedzieć, że umowa franczyzowa nie jest uregulowana przepisami prawa cywilnego. Oznacza to, że obie strony mają dość dużą dowolność w kształtowaniu jej treści. Z uwagi na różnorodność branż, w których działają firmy franczyzowe, trudno jest określić stały zakres zagadnień objętych umową. Umowy franczyzowe dostępne w internecie obejmują jedynie wycinek kwestii, które powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w profesjonalnej umowie.
Jeżeli jesteś zainteresowany rozwinięciem sieci franczyzowej, możemy pomóc Ci w opracowaniu korzystnego modelu biznesowego, bezpiecznego pod kątem prawnym. Opracujemy również profesjonalną umowę franczyzową.
Jeżeli chcesz zostać franczyzobiorcą, pomożemy Ci ocenić propozycję prawną i biznesową franczyzodawcy oraz doradzimy w kwestii formy prowadzenia działalności.
Dowiedz się więcej, jeżeli jesteś:
