Zachowek – nawet jeśli nie ma Cię w testamencie, możesz dostać część!
📬 Dostałeś spadek? A wiesz, że inni mogą chcieć swoją część nawet jeśli NIE MA ich w testamencie?!
Brzmi niesprawiedliwie? 😤 A jednak – to całkowicie legalne. I nazywa się… zachowek.
W tym wpisie wyjaśniamy, co to jest, komu przysługuje i jak się przed nim bronić. 🛡️
❓ Co to jest zachowek?
Zachowek to instytucja prawa spadkowego ⚖️, która chroni najbliższych członków rodziny przed całkowitym pominięciem w testamencie.
Nawet jeśli spadkodawca zdecydował, że cały majątek trafi do jednej osoby (np. nowego partnera 💑 czy wnuczka 👦) – dzieci, małżonek czy rodzice nadal mogą żądać wypłaty określonej kwoty pieniężnej 💸.
📌 Zachowek to nie część majątku, ale roszczenie pieniężne wobec spadkobiercy testamentowego lub osoby obdarowanej.
👪 Komu przysługuje zachowek?
👨👩👧👦 Osoby uprawnione do zachowku:
- zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki) 👶
- małżonek 💍
- rodzice (tylko jeśli brak zstępnych) 👵
🚫 Nie przysługuje rodzeństwu, dalszym krewnym czy konkubentowi.
🧮 Jak oblicza się wysokość zachowku?
Podstawa obliczenia:
- Ustalenie wartości całego spadku 🏠 (łącznie z darowiznami dokonanymi za życia)
- Obliczenie udziału spadkowego przy dziedziczeniu ustawowym
📏 Wysokość zachowku:
- 1/2 wartości udziału – standardowo
- 2/3 wartości – jeśli uprawniony jest małoletni 👧 lub trwale niezdolny do pracy ♿
💸 Kto płaci zachowek?
Odpowiedzialność ponoszą:
- spadkobiercy testamentowi
- osoby, które otrzymały darowizny 🎁
- zapisobiercy windykacyjni
⏳ Termin roszczenia: 5 lat od otwarcia spadku (czyli od śmierci spadkodawcy).
🛡️ Czy można uniknąć zachowku?
Sposoby ochrony:
- 📜 Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia (za życia)
- ❌ Wydziedziczenie – tylko z uzasadnieniem (np. rażąca niewdzięczność)
- 🎁 Darowizny „na zapas” – ale mogą być doliczane do schedy
- 🧠 Planowanie sukcesji z prawnikiem – klucz do bezpiecznego przekazania majątku przykładowo przez Fundacje rodzinną
📖 Przykład z życia:
Spadkodawca zapisał cały majątek swojemu synowi 👦. Pominięty drugi syn występuje o zachowek i żąda połowy tego, co dostał brat. Choć nie ma go w testamencie, sąd może przyznać mu spore pieniądze 💰.
✅ Podsumowanie – zachowek w pigułce:
- 🔒 Zachowek chroni najbliższych przed pominięciem
- 💰 Można żądać tylko pieniędzy – nie rzeczy
- 👨👩👧👦 Najczęściej przysługuje dzieciom, małżonkowi, rodzicom
- ⏳ Roszczenie jest terminowe – 5 lat
🧠 Można go uniknąć, ale wymaga to zaplanowania
